Sternoclaviculaire luxatie

>Traumachirurgie >Sternoclaviculaire luxatieAuteur: J. Sprakel, MD - Laatste update: 02-12-2016

Sternoclaviculaire luxatie

Naar boven

Oorzaak

  • - Val op schouder
  • - High Energy Trauma 1
  • - Zeldzaam letsel
  • Anterieure luxaties: 2
  • - Laterale compressiekracht over de schoudergordel, waardoor het anterieure kapsle scheurt en het psoterieure intact blijft
  •  
  • Posterieure luxaties: 2
  • - Direct inwerkend geweld over het anteriomedale deel van de clavicula
  • - Indirect inwerkend geweld aan posterolaterale deel van de clavicula, waardoor de mediale clavicula naar posterieur wordt geduwd
Naar boven

Lichamelijk onderzoek

  • - Zwelling en pijn ter hoogte van sternoclaviculaire gewricht
  • - Assymetrische contour incisura jugularis
  • - Dypsnoe- of dysfagieklachten
  • - Neurovasculaire status van arm documenteren
  • - Cave: onderliggende vaatzenuwbundel:
  •        - A. subclavia
  •        - V. subclavia
  •        - Plexus laesie
Geassocieerde letsels (zeldzaam):
  • - Ribfracturen
  • - Pneumo-/hematothorax
  • - A. subclavia of v. subclavia letsel, deze lopen vlak onder de clavicula (ca. 30% bij posterieure dislocaties met mortaliteit 3-4%) 3
  • - Oesofagus of trachea letsel (ca. 30% bij posterieure dislocaties met mortaliteit 3-4%) 3
  • - Scapulothoracic dissociation
Naar boven

Diagnostiek

  • Röntgenopnames
  • - 40-45° cephalic tilt (Serendipity view)
  •      - Anterieure luxatie: Naar superior verplaatste mediale clavicula
  •      - Posterieure luxatie: Naar inferior verplaatste mediale clavicula
  •  
  • - Heinig view 4
  •  
  • - CT-scan met evt. 3D reconstructie 5
  •      - Bij twijfel overweeg CT-scan met contrast (cave: vaatletsel bij posterieure luxatie).
           Een zwelling sluit een posterieure luxatie niet uit.

Sternoclaviculaire luxatie rechts: Hover over de afbeelding om bevindingen te zien

Naar boven

Classificatie

Luxatie naar anterior (>80%)
Luxatie naar posterior(zeldzaam)
Naar boven

Conservatieve behandeling

  • Indicatie:
  • - Anterieure sternoclaviculaire luxaties
  •  
  • (Na-)behandeling:
  • Anterieure sternoclaviculaire luxaties:
  • - Repositie onder algehele anesthesie geen voordeel op langere termijn functieherstel 6
  • - Shoulder immobiliser / sling voor 4 weken
  • - Na 4 weken oefeninstructies van de schouder
  • - Restrictie adviseren bij sport of beroep tot 3 maanden
  •  
  • Posterieure sternoclaviculaire luxaties:
  • - Repositie onder algehele anesthesie indien binnen 7-10 dagen
  •  
  • Follow-up
  • Poliklinische follow‐up
    Na 2 weken Na 6 weken Na 3 maanden Na 6 maanden (op indicatie)
    - X-controle
    - Toename dislocatie ?     		- Immobiliser / Sling af
    - Oefeninstructies
    - X-controle
    - Eventueel FT    		 - Functiecontrole
    - Stabiliteit SC gewricht
    - Recidief dislocatie ?     		- Functiecontrole
    - Stabiliteit SC gewricht
    - Recidief dislocatie?

    Functiecontrole:
    Abductie / Adductie Anteflexie / Retroflexie Endo- / exorotatie bij arm naast lichaam met 90° gebogen elleboog met palm omhoog Anteversie / retroversie bij arm loodrecht in transversale vlak Endo- / exorotatie bij arm in 90° abductie met 90° gebogen elleboog
    180° - 0° - 40° 180° – 0° – 50° 70° – 0° – 60° 160° – 0 °– 50° 70° – 0° – 90°
  •  
  • Prognose: 7
  • - 78% geen restricties in dagelijks leven
  • - 90% persisterende subluxaties
  • - 21% met persisterende pijn
Naar boven

Operatieve behandeling

  • Indicatie:
  • - Posterieure sternoclaviculaire luxaties en/of bij vasculaire complicaties
  • - Persisterende symptomatische anterieure sternoclaviculaire luxatie
  •  
  • (Na-)behandeling:
  • Anterieure sternoclaviculaire luxatie:
  • - Repositie onder algehele anesthesie door zijdelings tractie aan de arm in rugligging met een rolletje tussen de schouders en compressie over de mediale clavicula indien binnen 7-10 dagen
  •  
  • Posterieure sternoclaviculaire luxatie:
  • - Acute operatie/repositie onder algehele anesthesie bij compressie van mediastinale structuren 8
  • - Repositie en fixatie bij posterieure luxatie is zeer gevaarlijk ivm kans op vaatletsel. Bij operatie altijd vaatchirurg/thoraxchirurg waarschuwen --> verwijzing tertiair centrum
  •  
  • - Gesloten repositie volgens Rockwood: percutaan vastpakken van clavicula met doekenklem en naar voren trekken 9
  • - Gesloten repositie volgens Abductie/Tractie techniek: Abductie in de schouder tot 90 graden en tractie geven en vervolgens extensie kracht geven op de schouder 10
  • - Gesloten repositie volgens Buckerfield: Retractie van de schouder met caudale tractie met een geadduceerde arm en rolletje tussen de schouderbladen 11
  •  
  • Open repositie en fixatie-technieken:
  • - Gracilis pees in een 8 figuur door het manubrium en clavicula 12
  • - Sternocleidmastoideus (SCM) wordt met een strip van periost vrijgprepareerd en onder de 1ste rib doorgehaald, vervolgens met een drill hole door de clavicula gehaald en vastgezet weer aan de SCM 13
  • - Semitendinosus of SCM graft in een 8 figuur door het manubrium en clavicula met mediale clavicula resectie van 2-2,5cm 14
  • - Suture anchors door het manubrium en clavicula gecombineerd met kapselrepair 15
  • - Haakplaat (Balser plate), haak onder het manubrium met laterale deel over de clavicula 16
  • - Braided Polyester Mesh Device (Surgilig Lockdown), herstel costoclaviculaire ligament 17
  • - Nooit K-draden gebruiken om te fixeren, deze kunnen migreren naar de grote vaatstructuren! 18
  •  
  • Nabehandeling:
  • - Shoulder immobiliser voor 4 weken indien alleen onbloedige repositie
  • - Shoulder immobiliser voor 2 weken bij fixatie en dan starten met schouderoefeningen
  •  
  • Follow-up
  • Poliklinische follow‐up
    Na 2 weken Na 6 weken Na 3 maanden Na 6 maanden (op indicatie)
    - X-controle van repositie - Sling af
    - Oefeninstructies
    - Eventueel FT    		 - Functiecontrole
    - Stabiliteit SC gewricht
    - Recidief dislocatie ?     		- Functiecontrole
    - Stabiliteit SC gewricht
    - Recidief dislocatie?

Functiecontrole:
Abductie / Adductie Anteflexie / Retroflexie Endo- / exorotatie bij arm naast lichaam met 90° gebogen elleboog met palm omhoog Anteversie / retroversie bij arm loodrecht in transversale vlak Endo- / exorotatie bij arm in 90° abductie met 90° gebogen elleboog
180° - 0° - 40° 180° – 0° – 50° 70° – 0° – 60° 160° – 0 °– 50° 70° – 0° – 90°
Naar boven

Complicaties

  • Conservatieve behandeling:
  • - Cosmetische deformiteit
  • - Persisterende instabiliteit
  • - Pijnklachten en/of functieverlies
  • - Nonunion
  • - Artrose
  • - Huidperforatie
  • Operatieve behandeling:
  • - Wondinfectie
  • - Nabloeding
  • - Uitbreken osteosynthese materiaal
  • - Pijnklachten en/of functieverlies ondanks geslaagde osteosynthese
  • - Pneumothorax
  • - Vaatletsel grote vaten mediastinum (a. subclavia of v. subclavia)
  • - Plexuslaesie
  • - Migratie osteosynthesemateriaal naar mediastinum
  • - Secundaire dislocatie na gesloten reductie(21-100%) 3,19-20
Naar boven

Patiëntenvoorlichting

Voorlichtingsfolder Oefeningen Schouder (Word)
Voorlichtingsfolder Oefeningen Schouder (PDF)
Naar boven

Fysiotherapie

Verwijzing Fysiotherapie Bovenste Extremiteiten (Word)
Verwijzing Fysiotherapie Bovenste Extremiteiten (PDF)
Naar boven

Verwijzing tertiair centrum

Overweeg verwijzing naar centrum met cardiothoracale chirurgie bij posterieure luxatie, met name bij verdenking op vaatletsel
Naar boven

Coderingen

Diagnose Behandel Combinatie (DBC/DOT)
Chirurgie 255
Orthopedie 3201

ICD-10
Subluxatie en luxatie van sternoclaviculaire gewricht S43.2
Abbreviated Injury Scale (AIS)
Sternoclavicular joint - sprain770510.1
Sternoclavicular joint - subluxation770520.1
Sternoclavicular joint - dislocation770530.2
Sternoclavicular joint - dislocation - open 770531.2
Sternoclavicular joint - open770589.1
Sternoclavicular joint NFS 770599.1
Naar boven

Referenties