• Prevalentie: 4-9% (>55 jaar)
• Ratio (man:vrouw): 4:1
• Gemiddeld groei aorta: 0.2-0.3 cm/jaar
•  
• Risicofactoren op ruptuur
• - Grootte diameter (> 5.5)
• - Snelle groei (> 0.5cm/jaar)
• - Vrouwelijk geslacht
• - Roken
• - Hypertensie
• - Groeisnelheid
• - Symptomen

• Risicofactoren AAA
• - Leeftijd (ouderdom)
• - Mannelijk geslacht (4x grotere kans tov vrouwen)
• - Roken (Odds-ratio > 3.0)
• - Coronair lijden
• - TIA/CVA
• - Atherosclerose
• - Perifeer vaatlijden
• - Hypertensie
• - Kaukasische ras (t.o.v. negroïde of Aziatische)
• - Familiaire belasting (15-25%)
• - Diabetes mellitus
• - Hypercholesterolemie
• - Lichaamslengte
• - Overige aneurysmata (iliacaal, popliteaal, femoraal)
• - Bindweefsel aandoeningen (Ehlers-Danslos, Marfan, Loeys-Dietz)

• Precieze oorzaak is onduidelijk, multifactorieel proces:
• - Atherosclerose
• - Afbraak extracellulaire matrix (collageen en elastine) in vaatwand door proteasen
• - Ontstekingsprocses in vaatwand (verhoogd CRP en interleukine)

• Overige oorzaken:
• - Infecties: Salmonella, Syfilis
• - Verworven aandoeningen: Syndroom van Marfan, Ehlers Danlos, Loeys-Dietz of cystische mediale necrose

• Anamnese:
• - Meestal asymptomatisch, toevalsbevinding bij beeldvorming (62%)
• - Symptomatisch (5-22%)⁵:
            - Buikpijn, rugpijn of flankpijn
            - Ischemie van onderste extremiteiten (embolie, trombus, atherosclerose, debris)
            - Inflammatie (5-10%) - koorts, malaise, vage abdominale klachten, gewichtsverlies
            - Andere symptomen: liespijn, syncope, paralyse of zwelling in de flank
• - Ruptuur: klassieke triade: acute buikpijn, pulsatiele massa, hypotensie
•  
• - Risicofactoren: zie Feiten & Cijfers
• - Voorgeschiedenis: Vaatoperaties of -interventies, cardiovasculaire voorgeschiedenis
• - Medicatie: Coumarinederivaten (OAC), Trombocytenaggregatieremmers, NOACs, DOACs
• - Allergieen: Contrastallergie
•  
• Klachten geassocieerd met ruptuur:
• - Myocardinfarct door bloedverlies (25%)
• - Hartfalen door AV fistel vorming na een ruptuur
• - Liespijn: toename intra-abdominale druk waardoor herniatie kan ontstaan
• - Bovenste tractus digestivus bloeding: aortaduodenale fistelvorming (vaker na graft repair, maar ook zeker na geïnfecteerde aneurysmata

• Lichamelijk onderzoek:
• - Palpatie van pulsatiele massa ter hoogte of craniaal van de navel (<50% van patienten)
• - Drukpijnlijk aneurysma past bij een symptomatisch aneurysma
• - Abdominale pijn en hemodynamische instabiliteit --> bij ruptuur
• - Palpatie van de liespulsaties geeft enige informatie over de circulatie en eventuele toegang voor een endovasculaire procedure
• - Anterieure ruptuur --> shock --> tachycardie, cyanose, verminderde aanspreekbaarheid, hypotensie
• - Retroperitoneaele bloeding bij posterieure ruptuur (tekens):
• 
  Teken van Grey Turner ⁹: Ecchymose langs laterale abominale wand, bloed uit pararenale ruimte langs de m. quadratus lumborum
  
  
  Teken van Fox ¹⁰: Ecchymose over de anteromediale dij, bloed langs fascie van m. psoas en m. iliacus
  
  
  Teken van Cullen ¹¹: Ecchymose para-umbilicaal, bloed langs het ligamentum falciforme
  
  
  Teken van Bryant ¹²: Ecchymose van het scrotum, bloed langs zaadstreng>
  Teken van Stabler ¹³:Ecchymose langs ligamentum inguinale
  
  
  
  

• Laboratorium-onderzoek:
• - Hb, Ht, leukocyten, CRP, Na, K, ureum, kreatinine, eGFR, lipidespectrum
•  
• Echo duplex:
• - Bepaling diameter aorta
• - Cave: minder betrouwbaar voor iliacaal en uitsluiten ruptuur (retroperitoneaal)
•  
• CT-angiografie aorta:
• - Beoordeling anatomie, diameter, geschiktheid voor endovasculaire behandeling
• - Cave: Contrast Induced Infropathie (CIN)

Echografie abdominaal aneuysma aorta

• Conservatieve behandeling
• - Ruptuur
• - Overlijden bij onbehandelde ruptuur (100% mortaliteit)
•  

• Diameter aneurysma (cm)	Ruptuurkans (%/jaar)
  <4.0	0
  4.0 - 4.9	1
  5.0 - 5.9	1 - 11
  6.0 - 6.9	10 - 22
  7 - 8	20 - 40
  >8	>40

• Operatieve behandeling (electief - endovasculair / EVAR)
• - Mortaliteit binnen 30 dagen: 0.5-1.7% ^5-7
• - 5-jaars overleving: 58.5-68.9% ^5-7
• - Nierinsufficiëntie (contrast)
• - Reïnterventies ivm stentmigratie en endoleak
•  
• Operatieve behandeling (electief - open)
• - Mortaliteit binnen 30 dagen: 3.0-4.7% ^5-7
• - 5-jaars overleving: 57.8-69.9% ^5-7
• - Nierinsufficiëntie
• - Hernia cicatricalis
• - Ileus
• - Pneumonie
• - Diep veneuze trombose

• Operatieve behandeling (acuut/ruptuur - endovasculair / EVAR)
• - 50% bereikt levend het ziekenhuis
• - Mortaliteit binnen 30 dagen: 24.2% ⁸
• - 5-jaars overleving: 37% ⁸
•  
• Operatieve behandeling (acuut/ruptuur - open)
• - 50% bereikt levend het ziekenhuis
• - Mortaliteit binnen 30 dagen: 44.2% ⁸
• - 5-jaars overleving: 26% ⁸

• Endoleak (25%) bij endovasculair / EVAR
• Type I endoleak:
  - Een belangrijke reden voor een secundaire ruptuur. Dienst altijd herstel te worden middels een re-interventie.
  - IA: inadequate seal proximaal
  - IB: inadequate seal distaal
  - IC: iliacale occluder
• Type II endoleak:
  - Aanhoudende flow aneurysma zak door lumbaal arteriën, de IMA of de AII. Meest voorkomend type endoleak. Krachtige follow-up is op dit moment de behandeling (6 maandelijks beeldvorming). Indien bij follow-up groei blijft plaatsvinden, dient er een re-interventie te gebeuren.
  - IIA: lekkage vanuit 1 tak
  - IIB: lekkage vanuit 2 of meer takken
• Type III endoleak:
  Hierbij is er sprake van een defect in de stent graft, net zoals bij de type I endoleak dient er een herstel interventie te gebeuren.
  - IIIA: disconnectie verschillende stent grafts/ lekkage tpv de verbinding
  - IIIB: materiaal ruptuur
• Type IV endoleak:
  - Stent graft porositeit, doorgaans binnen 30 dagen self-limiting
• Type V endoleak/endotension:
  Er vindt een toename van aneurysma zak plaats zonder duidelijke oorzaak. Indien er groei is van > 10mm moet er een re-interventie plaatsvinden, doorgaans middels een nieuwe stent graft