- Scheur in de wand van de aorta, de zogenaamde entry, waardoor naast het "ware" lumen een "vals" lumen ontstaat, hierbij kunnen 3 dingen gebeuren:
1. Bloed in valse lumen kan distaal weer terugkeren in het oorspronkelijke (ware) lumen ("re-entry")
2. Bloed in valse lumen kan ware lumen dichtdrukken → acute ischemie van organen distaal van occlusie
3. Ruptuur van aorta
- Prevalentie van 2-4 per 100.000 inwoners 1
- Ratio: ♂ : ♀ = 3 : 1
- Leeftijd: 35-85 jaar, piek 50-65 jaar
Kliniek
Symptomen
- Zeer intense, scheurende pijn tussen de schouderbladen 2
- Uitstraling naar schouder, nek, arm, kaak, abdomen en heupen
- Soms pijn verschuivend naar distaal bij progressie dissectie
- Soms symptomen passende bij infarct door dissectieflap in arterie (hart, hersenen, nieren, darmen)
- Nausea, diaphorese (zweten), vomitus
- Collaps
- Doodsangst
Risicofactoren
- Hypertensie
- Erfelijke bindweefselziekten (M. Marfan, Ehler-Danlos type IV)
- MRI: beste non-invasieve manier (sensitiviteit en specificiteit bijna 100%) , echter vaak niet goed mogelijk bij dissectiepatiënten i.v.m. lang stilliggen
- Echo cor bij type A dissectie (doet aortaklep mee?)
Classificatie
- Stanford classificatie 3
- Type A: begint bij aortaklep
- Type B: begint vanaf a. subclavia sinistra
- DeBakey classificatie 4
- Type 1: begint bij aortaklep, reikend voorbij de halsvaten
- Type 2: begint bij aortaklep, reikend tot de halsvaten
- Type 3: begint vanaf a. subclavia sinistra
- Acuut vs Chronisch 5
Acuut: Diagnose gesteld binnen 2 weken na het ontstaan klachten
  Chronisch: Diagnose gesteld > 2 weken na het ontstaan klachten
- Ongecompliceerd vs gecompliceerd 6,7
Gecompliceerd:
- Onbehandelbare hypertensie of onbehandelbare pijn
- Snelle toename diameter aorta tpv dissectie (>1 cm binnen enige weken)
- Ruptuur of een dreigende ruptuur
- Orgaanischemie
Conservatieve behandeling
Indicaties:
- Ongecompliceerde aortadissectie Stanford type B
Behandeling
- Opname IC of CCU voor strikte bloeddrukregulatie waarbij systolische bloeddruk < 120 mmHg 5
- Pijnstilling
- Lange termijn behandeling: Beta-blokkade of calcium antagonist in combinatie met antihypertensiva (ACE-inhibitor)
Follow-up
- Policontrole na 1, 3, 6 en 12 maanden, daarna jaarlijks
- Follow-up beeldvorming middels MRI
- Aandachtspunten tijdens follow-up: tekenen van aorta expansie, aneurysmaformatie, tekenen van lekkages op anastomoseplaatsen en stents, malperfusie
Operatieve behandeling
Indicaties:
- Gecompliceerde aortadissectie Stanford type B
- Stanford type A
Behandeling
Gecompliceerde aortadissectie Stanford type B
- Endovasculaire stent-graft in de thoracale aorta (concept: trombose van het valse lumen beschermt tegen expansie7,8)
- Succes van stent-graft-plaatsing is 98% 4,6,7
- 1-jaarsoverleving rond de 90% en de 3-jaarsoverleving tussen 75-85% 5,7,8
- Policontrole na 1, 3, 6 en 12 maanden, daarna jaarlijks
- Follow-up beeldvorming middels MRI
- Aandachtspunten: tekenen van aorta expansie, aneurysmaformatie, tekenen van lekkages op anastomoseplaatsen en stents, malperfusie
Complicaties
Bij acute ongecompliceerde aortadissectie type B7
- Mortaliteit 40% in 1ste 3 maanden zonder behandeling
- Mortaliteit 10-15% in 1ste jaar bij behandeling met bloeddrukverlagende middelen
- Mortaliteit 30-50% na 5 jaar bij behandeling met bloeddrukverlagende middelen
Bij aortadissectie type A
- 15% mortaliteit bij chirurgie
Bij endovasculaire stent-graft10
- Beroerte
- Paraplegie
- Verergering tot een aortadissectie Stanfordtype A
- Darminfarcering
- Noodzaak tot amputatie
Referenties
1. Olsson C, Thelin S, Stahle E, Ekbom A, Granath F. Thoracic aortic aneurysm and dissection: increasing prevalence and improved outcomes reported in a nationwide population-based study of more than 14,000 cases from 1987 to 2002. Circulation. 2006;114:2611-8.
2. Trimarchi S, Nienaber CA, Rampoldi V, Myrmel T, Suzuki T, Bossone E, et al. Role and results of surgery in acute type B aortic dissection: insights from the International Registry of Acute Aortic Dissection (IRAD). Circulation. 2006;114:I357-I64.
3. Daily PO, Truebold HW, Stinson EB, Wuerflein RD, Shumway NE. Management of acute aortic dissections. Ann Thorac Surg 1970;10:237-247
4. De Bakey ME, Henly WS, Cooley DA, Morris GC Jr, Crawford ES, Beall AC Jr. Surgical management of dissecting aneurysms of the aorta. J Thorac Cardiovasc Surg 1965;49:130-149
5. Eggebrecht H, Nienaber CA, Neuhauser M, Baumgart D, Kische S, Schmermund A, et al. Endovascular stent-graft placement in aortic dissection: a meta-analysis. Eur Heart J. 2006;27:489-98.
6. Nienaber CA, Zannetti S, Barbieri B, Kische S, Schareck W, Rehders TC. INvestigation of STEnt grafts in patients with type B Aortic Dissection: design of the INSTEAD trial--a prospective, multicenter, European randomized trial. Am Heart J. 2005;149:592-9.
7. Tsai TT, Fattori R, Trimarchi S, Isselbacher E, Myrmel T, Evangelista A, et al. Long-term survival in patients presenting with type B acute aortic dissection: insights from the International Registry of Acute Aortic Dissection. Circulation. 2006;114:2226-31.
8. Fattori R, Nienaber CA, Rousseau H, Beregi JP, Heijmen R, Grabenwoger M, et al. Results of endovascular repair of the thoracic aorta with the Talent Thoracic stent graft: the Talent Thoracic Retrospective Registry. J Thorac Cardiovasc Surg. 2006;132:332-9.
9. Bentall H., De Bono A. (1968). A technique for complete replacement of the ascending aorta. Thorax 23 (4): 338–9.
10. Rodriguez JA, Olsen DM, Lucas L, Wheatley G, Ramaiah V, Diethrich EB. Aortic remodeling after endografting of thoracoabdominal aortic dissection. J Vasc Surg. 2008;47:1188-94.