Grampreparaat

Gram preparaat Positief
		Kokken				Staven/Staafjes
Staphylokokken		Streptokokken				Sporevormers		Niet-sporevormers
Stafylococcus Aureus Stafylococcus Epidermis		Ketens		Diplokokken		Clostridium (anaeroob) Bacillus (aeroob)		Corynebacterim Lactobacillus
		Enterokokken Hemoltyische streptokokken		Pneumokokken

Gram preparaat Negatief
Kokken		Staafjes		Staven
Neisseria Moraxella		Haemophilus influenzae		Pseudomonas Stenotrophomonas Escherichia coli Klebsiella Enterobacter Proteus Salmonella Shigella

β-lactam antibiotica

• Penicillinen
• Smalspectrum
• - Dekking: Grampositieve kokken (streptokokken, pneumokokken, in mindere mate: stafylokokken) en gramnegatieve kokken (meningokokken)
• - Soorten: benzylpenicilline, fenoxymethylpenicilline, feneticilline (Broxil®), flucloxacilline (Floxapen®)
•  
• Breedspectrum
• - Dekking: Tevens gramnegatieve staafvormigen
• - Soorten: Amoxicilline, piperacilline
• - Aangrijpingspunt: Celwand

• Cefalosporinen (reserve)
• 1^ste en 2^de generatie cefalosporine
• - Dekking: Grampositieven, in mindere mate o.a. de bètalactamasen Enterobacter en Pseudomonas
• - Soorten: cefalotine (Keflin®), cefamandol (Mandol®), cefazoline (Kefzol®, Servazolin®), cefuroxim (Zinacef®)
•  
• 3^de generatie cefalosporine
• - Dekking: Uitgebreidere, tevens meer Gramnegatieve dekking
• - Soorten: ceftazidim (Fortum®)
•  
• 3^de generatie cefalosporine
• - Dekking: tevens Pseudomonas, in mindere mate stafylokokken
• - Soorten: cefotaxim (Claforan®), ceftriaxon (Rocephin®)

• Carbapenems
• - Dekking: grampositieve en gramnegatieve aeroben, anaeroben, Pseudomonas aeruginosa, niet: MRSA.
• - Soorten: Imipenem/cilastatine (Tienam®)

• Monobactams
• - Dekking: Gram-negatieve bacteriën, waaronder Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Citrobacter en andere Enterobacter-soorten
• - Soorten: aztreonam (Azactam®)

Aminoglycosiden

• - Dekking: Meeste gramnegatieve staven (incl. Pseudomonas aeruginosa) en bijna alle grampositieven zoals stafylokokken, niet: gramnegatieven
• - Soorten (plasmaspiegel controleren!): Gentamicine, tobramycine (Obracin®), netilmicine, amikacine
• - Aangrijpingspunt: Eiwitsynthese

Tetracyclines

• - Dekking: Breed spectrum. Eerste keus middelen in de behandeling van chlamydia en rickettsia
• - Soorten: tetracycline, chloortetracycline, oxytetracycline, doxy cycline (Efracea®, Vibramycin®), methacycline
• - Aangrijpingspunt: Eiwitsynthese

Macroliden en Clindamycine

• Macroliden
• - Dekking: Penicillinegevoelige bacteriën, m.n. grampositieven, Staphylococcus aureus, Haemo philus influenzae, Bordetella, Campylobacter jejuni, Chlamydia, Legionella, Mycoplasma, mycobacteriën
• - Soorten: azitromycine (Zith romax®), claritromycine (Klacid®)
• - Aangrijpingspunt: Eiwitsynthese

• Erytromycine
• - Dekking: tevens Helicobacter pylori
• - Soorten: Erytromycine (Erythrocine®)

• Clindamycine (Dalacin C®)
• - Dekking: sterk actief tegen anaeroben. Antagoneert de werking van macroliden door competitie
• - Soorten: Clindamycine (Dalacin C®)

Chlooramfenicol/Thiamfenicol

• Chlooramfenicol (oogdruppels/-zalf)
• - Dekking: vele grampositieven en gramnegatieven, Rickettsiae en Chlamydiae. Pseudomonasstammen zijn niet gevoelig. Penetreert goed in het oogweefsel
• - Soorten: chlooramfenicol, thiamfenicol
• - Aangrijpingspunt: Eiwitsynthese

(Fluor)chinolonen

• - Dekking: Gramnegatieven. Stafylokokken, streptokokken en enterokokken zijn ongevoelig
• - Soorten: ciprofloxacine (Ciproxin®), levofloxacine (Tavanic®)
• - Aangrijpingspunt: DNA replicatie

• Ofloxacine
• - Dekking: tegen Legionella penumophila
• - Soorten: ofloxacine (Tarivid®)

Nitro-imidazolderivaten

• - Dekking: anaeroben, inclusief Clostridium difficile
• - Soorten: metronidazol (Flagyl®)

Sulfonamiden

• - Dekking: Breed spectrum, zowel grampositieve als gramnegatieve bacteriën. Nadelen: snel optreden van resistentie, grote kans op allergische reacties
• - Soorten: trimethoprim, co-trimoxazol (Bactrimel®) bestaat uit sulfamethoxazol + trimethoprim
• - Aangrijpingspunt: Remmers foliumzuur synthese

Glycopeptiden

• - Dekking: uitsluitend grampositieven
• - Soorten: teicoplanine (Targocid®), vancomycine (Vancocin CP®)
• - Vooral toegepast bij infecties met resistente stafylokokken, bij endocarditis, bij pseudomembraneuze colitis (Clostridium difficile)
• - Aangrijpingspunt: Celwand

Rifampicine

• - Dekking: de meeste grampositieven, M. tuberculosis, M. leprae, sommige gramnegatieven zoals Neisseria en Haemophilus influenzae
• - Soorten: Rifampicine (Rifadin®)
• - Aangrijpingspunt: RNA-transcriptie